Kaside-i İnsaniye

KASİDE-İ İNSANİYE (60)

Elif - Ruhu insani oldu bedenin şahı
Aslı nuru yezdani hem memuru ilâhi
Be - Üç veziri var anın baş vekili oldu
O da aklı mütenebbi ikaz eder ruhunu
Te - Aklı maadi tefhim eder miadı
Hem bildirir nefsini vuslat eder aslını
Se - Aklı maaşı hem tetbir eder umuru
Bilir ilmî ebdani hem umuru dünyevi
Cim - Oldu cemali hem ruhunun hayvani
Vardır anın memuru onikidir hadimi
He - Hissi müşterek bul anı ihsas eder eşyayı
Alır emri hariçten verir emri dahili
Hı - Hayalidir ey ahi tasvir eder eşyayı
Hem gösterir rüyayı alemi misalden
Dal - Delâleti vehmiye odur bedeni şeytani
Hem ruhunun düşmanı etmez itaat anı
Zel - Zakire-i fikriye oldu kâtip misali
Alır emri hayalden yazar hafızasına
Re - Rahmeti hafıza okur alem misali
İzhar eder ilmini hem tercüman lisanı
Ze - Aile-i zaika alır taam zevkini
Zail olur hem tadı yoktur anın bekası
Sin - Kuvveyi semiye alır eşyadan savtı
Verir hissi hayale zahir olur ekvalı
Şin - Kuvveyi şamme alır eşyadan kokuyu
Verir hissi hayali zahir olur keyfiyeti
Sad - Sadamei basariye alır eşyadan şekli
Verir hissi hayali izhar eder eügali
Dat - Darbei lamisa alır eşyadan lemsi
Verir hissi hayali zahir olur efali
Tı - Tama şehviye alır eşyadan zevki
Verir hissi hayali nisyan eder Rabbını
Zı - Zalame-i gadabiye eder zulüm maduni
Verir hissi hayali isyan eder Rabbını
Ayın - Zevkidir damarlar hem ruhudur nebati
Vardır anın memuru hem dokuzdur hadimi
Gaym - Gıdai cazibe çeker anı içeri
Alır taamı zahirden ithal eder butuni
Fe - Femi müşteha zevkile çiğner taamı
Hem dişleri değirmen öğütür anı un gibi
Gaf - Kalbe gelir boyalı hem kan olur kırmızı
Hazreti kırize taksim eder asabı
Kef - Gider ciğerlere kaynatır hem taamı
Zahir olur köpüğü çeker anı dalağı
Lâm - Lübbîdir böbrekler verir çeker demini
Süzülür bevli anda çıkarır mesanesi
Mim - Miğdedir pişirir hem tencere misali
İki saattir hazmı içme üzerine bozar suyu
Nun - Neşve nema bil anı hem dağılır bedeni
Ruhu hayvan huddamı alır andan gıdayı
Vav - Alide-i meni düşer rahme çocuğu
Çoğalır hem insanlar kesilmez hem nesilleri
He - Havai mücerret hem ruhudur cemali
Vardır anın memuru hem devreder hadimi
Lâmelif - Lam elifin elifi hem unsuru naridir
Lâmi dahi unsuru maidir
Ye - Oldu ey ehi hem unsuru turabi
Sıdkı bu unsurları et adalet daima
Çünki yövmi cezada olunursun mesula
Buyurdu hem maliki yövmi din fi hakkil ceza
İnnessema velbasare velfüade küllü ülâike kâne anhü mesula
Hem buyurdu ol resuli hak sadikulvadülemin
Fi hakkil cezai küllü rain mesulün anraiyyetihi kale nezira